Samenvatting

Een ondernemingsplan is een strategisch plan voor een onderneming. Men wil daarmee een nieuwe onderneming starten of een bestaande in kaart brengen en verbeteren. Het ondernemingsplan beschrijft de ondernemer, het productaanbod, de onderneming en de aanpak.

Een belangrijk onderdeel van het ondernemingsplan is de businesscase. Deze beschrijft onder andere de investering en de financiering voor het realiseren van de ambities. Sommigen noemen het ondernemingsplan ook wel businessplan hoewel dit niet helemaal hetzelfde is.

Ondernemingen die werken met een plan zijn succesvoller

Jaarlijks groeit het aantal bedrijven in Nederland met ongeveer 8% terwijl 7% stopt. De belangrijkste reden voor het beëindigen van het bedrijf was het gebrek aan klanten of onvoldoende vraag. Ongeveer 48% van de bedrijven heeft een ondernemingsplan. Van de stoppers is dit aantal slechts 25%. Het werken met een ondernemingsplan is dus een belangrijke succesfactor.

Wat is een ondernemingsplan?

Een ondernemingsplan is een document waarin strategische en organisatorische aspecten van de onderneming in één overzicht staan. Het beschrijft vanuit de visie van de ondernemer hoe de onderneming op een succesvolle manier naar een bepaald ondernemingsdoel moet worden geleid. Tevens beschrijft het welke mensen en middelen daarbij nodig zijn en welk deel daarvan nog betrokken dient te worden. Ook wanneer noodzakelijke investeringen het vermogen van de ondernemer te boven gaan, geeft het ondernemingsplan aan langs welke weg deze worden gefinancierd. Omdat er bij dit alles veel afhangt van de ondernemer wordt het ook wel eens een ondernemersplan genoemd.

Wat voor soorten ondernemingsplannen zijn er?

Een ondernemingsplan kan voor verschillende situaties worden gemaakt, bijvoorbeeld:

• startende ondernemers stellen hun ondernemingsplan op als onderdeel van de start van hun nieuwe onderneming;
• bestaande ondernemers stellen hun ondernemingsplan op wanneer zij hun onderneming willen laten doorgroeien naar een volwassen fase;
• ondernemers die willen stoppen stellen hun ondernemingsplan op wanneer zij hun onderneming willen verkopen.

Wat is het nut ervan?

De meest gehoorde reden om een ondernemingplan op te stellen is omdat de bank deze eist bij een financiering. Het verschaft deze of andere geldverstrekkers een bepaalde mate van vertrouwen in de ondernemer en inzicht in de onderneming en de daaraan klevende risico's. Ook krijgt de geldverstrekker helderheid over de investering, het rendement en het onderpand en kan daarmee de optimale financiering bepalen.

Hoewel de bank de meest gehoorde reden is, is het niet logischerwijs de beste reden. Een ondernemingsplan is de ondernemer en diens organisatie het best zelf van dienst. Het helpt ze met allerlei zaken zoals: het vastleggen van de strategische richting, het opstellen van het plan van aanpak, het inschatten van risico's, het voorspellen van winst, enz. En kan het plan worden gebruikt om de voortgang te evalueren en bij te sturen in het geval deze afwijkt van de doelstellingen.

Hoe stel ik een ondernemingsplan op?

Voor het opstellen van een ondernemingsplan heeft Frank een handleiding geschreven die u vanaf deze website kunt downloaden (zie: Downloads, op deze pagina). U kunt het als voorbeeld of template gebruiken om er uw eigen ondernemingsplan mee te schrijven.

De 4 hoofdonderdelen van ieder ondernemingsplan

Er is geen standaard of hapklaar voorbeeld voor een ondernemingsplan. Ieder ondernemingsplan is maatwerk en dient rekening te houden met de volgende vier hoofdonderdelen:

1. de ondernemer(s)
   Wat is het profiel van de ondernemer(s)? Missie en visie? Kennis en ervaring? Inspiratie en ambitie? Sterkten en zwakten? Meegebracht kapitaal?
2. het productaanbod
   Met welk product (goederen of diensten) wordt het geld verdiend? Doelgroep? Concurrentie en trends? SWOT-analyse? Verdienmodel? Marketingmix?
3. de onderneming
   Hoe dient de onderneming er uit te zien? Rechtsvorm? Werkproces? Personeel? Materieel?
4. de aanpak
   Wat zijn de stappen om dit te realiseren? Wat is de businesscase? Risico's? Plan B? Financiering?

Een goed ondernemingsplan bevat ook een businesscase!

In ieder goed uitgewerkt ondernemingsplan komt ook een businesscase voor. De businesscase geeft antwoord op onder andere de volgende vragen:

• hoeveel geld heeft u nodig, inclusief startkapitaal en lopende kosten, om uw ondernemingsdoelen te bereiken?
• hoe gaat u dit financieren? met eigen geld, geld uit de onderneming, een lening bij de bank, anders?
• wat is de verkoopprognose? heeft u rekening gehouden met een aantal scenario's?
• wanneer denkt u op basis van kosten en opbrengsten winst te gaan maken? en hoe gaat u de organisatiegroei bekostigen?

Naast een businesscase bevat een ondernemingsplan vaak ook nog een aantal jaarrekeningen zoals een balansrekening, een winst- en verliesrekening en een kasstroomoverzicht.

Inspiratie of transpiratie?

Ondernemen lijkt soms makkelijk maar is het niet altijd. Soms ziet de ondernemer door de bomen het bos niet meer. Belangrijk is dat je als ondernemer met vaste regelmaat afvraagt wat je inspireert. Dit maakt het ondernemen leuker voor de ondernemer en voor velen is inspiratie de bron waaruit zij hun energie putten. Door het enthousiasme van de ondernemer slaat vaak de vonk over naar de omgeving waardoor het zakendoen ook gemakkelijk wordt. Bij het opstellen van het ondernemingsplan en het maken van keuzes is de vraag "Wat vind ik écht leuk om te doen?" vaak minstens zo belangrijk als de vraag "Wat levert een goed rendement op?".

Downloads

• Template voor een programmaplan
• Template voor een businessplan
• Template voor een elevator pitch
• Template voor een meerjarenplan
• Template voor een ondernemingsplan
• Template voor een veranderplan
• Brochure over de masterclass "Product portfolio management"

Zie ook

• Businesscase voor non-financials (workshop)
• Businesscase voor gevorderden (workshop)
• Onderneming starten (coachingstraject)
• Scenarioplanning (workshop)
• Visievorming (heisessie)
• Vijf factoren voor succesvol programma management (artikel)
• Wat zijn succesfactoren voor een businessplan? (artikel)
• Wat is het verschil tussen een missie en een visie? (artikel)
• Heeft uw organisatie een strategie (of hoeft dat niet)? (artikel)
• Businesscase (wiki)
• Businessdefinitie met PMT-model van Abell (wiki)
• Businessmodel (wiki)
• Businessplan (wiki)
• Intelligence (wiki)
• Missie en visie (wiki)
• Missie, visie en strategie (wiki)
• Ondernemingsplan (wiki)
• Portfolio management (wiki)
• Scenarioplanning (wiki)
• SWOT-analyse (wiki)
• Bijles marketing Hilversum (meester-frank.nl)
• Internationale organisatie voor Strategic and Competitive Intelligence Professionals (externe link)

Aanbevolen literatuur

• Boomen, T. van den (2010). Handboek voor zelfstandigen (1e druk). Uitgeverij Nieuwezijds. ISBN: 9789057123061.
• Westering, J. van (2008). Onderneem! Commercieel worden en jezelf blijven (1e druk). Uitgeverij Quist. ISBN: 9789077983386.
• Witte, N. de (2007). De gids startkapitaal (1e druk). NeBIB ISBN: 9789081010023.