Scenario planning - Wiki

Samenvatting

Scenario planning is een methode om een beeld te vormen van de toekomst. Omdat de toekomst meestal moeilijk te voorspellen is, vormt men zich een beeld door verschillende mogelijke toekomsten (scenario's) te onderscheiden. Scenario planning kan een onderdeel van business planning of visievorming zijn.

Toenemende populariteit

De term "scenario" heeft enorm aan populariteit gewonnen maar dit heeft ook geleid tot spraakverwarring. Zo spreken sommige mensen bij het opstellen van een businesscase over "what-if scenario's". In zo'n scenario rekent men bijvoorbeeld het middellange termijn effect van de vraag in de markt door op de winst. Andere mensen vergelijken verschillende door hen zelf bedachte scenario's met elkaar om daaruit de beste te kiezen. In dat geval zijn scenario's eigenlijk gelijk aan strategische opties. Er zijn ook mensen die op zoek zijn naar het meest waarschijnlijke scenario. Dit wordt ook wel "forecasting" genoemd.

Wat is scenario planning?

In dit artikel wordt de methode van Shell (Heijden, 2005) gehanteerd. Om te beginnen is een Shell-scenario een beschrijving van een externe toekomstige situatie op lange termijn. Interne factoren die zich binnen de muren van een bedrijf afspelen hebben in principe geen invloed op het scenario. Verder gaat men er bij scenario planning van uit dat de toekomst op lange termijn fundamenteel onzeker is. Daarom is het ook niet mogelijk om één scenario als het meest waarschijnlijk te bestempelen. In feite is de methode daar oorspronkelijk ook niet voor bedoeld. Met scenario's wil een bedrijf controleren of een gekozen strategie stand kan houden onder onzekere omstandigheden. Daarom gaat men op zoek naar de trends en de onderliggende drijvende krachten waarvan de gebeurtenissen - als ze plaatsvinden - een grote impact kunnen hebben. De vraag is hoeveel impact een scenario — als in de toekomst gaat optreden — op organisatie zal hebben. Als een organisatie niet bestand is tegen de impact zal het bedrijf de strategie aanpassen, niet de scenario's.

Hoe ontwikkel je scenario's?

Scenarioplanning in 8 stappen

Scenario planning kan volgens Benammar, Snoek e.a. (2006) met behulp van de volgende 8 stappen worden gedaan:

• Voorbereiden
  De begeleider kiest het thema en de tijdspanne.
• Fase I: Analyse
  
  • Stap 1: Brainstormen over visies op de toekomst
  • Stap 2: Trends onderzoeken
  • Stap 3: Drijvende krachten kiezen
• Fase II: Ontwikkeling
  
  • Stap 4: Een scenario template maken
  • Stap 5: scenario's ontwikkelen
  • Stap 6: scenario's presenteren
• Fase III: Reflectie
  
  • Stap 7: Visie evalueren met scenario's
  • Stap 8: Beleidsadviezen opstellen

Downloads

• Template voor een elevator pitch
• Template voor een scenarioplan
• Template voor een programmaplan
• Brochure over de workshop "Scenarioplanning"

Zie ook

• Businesscase voor non-financials (workshop)
• Visievorming (heisessie)
• Vijf factoren voor succesvol programma management (artikel)
• Beslissen (wiki)
• Businessplan (wiki)
• Intelligence (wiki)
• Missie en visie (wiki)
• Missie, visie en strategie (wiki)

Aanbevolen literatuur

• Benammar, S., Snoek, M. e.a. (2006). Leren met toekomstscenarios: scenarioleren voor het hoger onderwijs (1e druk). Digitale Universiteit. ISBN: geen.
• Heijden, K. van der (2005). Scenarios: The art of strategic conversation (2e druk). Wiley. ISBN: 9780470023686.
• Rottinghuis, H.J.T. (2008). Futuring: de kunst van het anticiperen (1e druk). Scriptum. ISBN: 9789055945863.