Kostprijs - Wiki

Samenvatting

Elk product heeft een kostprijs. Voor de organisatie is het belangrijk deze te kennen en paraat te hebben bij het vaststellen van de verkoopprijs. Als de verkoopprijs te laag wordt gekozen dan maakt de organisatie op dit product verlies en is het voortbestaan van het product in gevaar. Het businessmodel komt daardoor ter discussie te staan.

Het berekenen van een kostprijs kan ingewikkeld zijn, vooral als er meerdere producten aan elkaar gekoppeld zijn. Dit artikel geeft aan uit welke onderdelen een kostprijs bestaat en hoe deze kunnen worden berekend. Een kostprijs is een belangrijke KPI in een businessplan of ondernemingsplan.

Wat is een kostprijs?

Wanneer wij spreken over een product, dan bedoelen wij goederen en/of diensten.

Uit welke onderdelen bestaat een kostprijs?

Een kostprijs bestaat uit verschillende componenten: variabele kosten, vaste kosten en investering.

Variabele kosten

De variabele kosten zijn de kosten van het product zelf. Bijvoorbeeld: de grondstoffen waarvan het product wordt vervaardigd, de inkoopkosten. De variabele kosten worden omgerekend naar een stuksprijs, dit levert component A op.

Vaste kosten

De vaste kosten zijn de kosten die samenhangen met het product. Bijvoorbeeld: de ruimte waar de grondstoffen of de geproduceerde goederen liggen, de productiekosten, de verzekeringskosten, overheadkosten. De vaste kosten worden omgerekend naar een stuksprijs, dit levert component B op.

Investering

De investering is de eenmalige kosten die gemaakt worden voor het vervaardigen van het product. Bijvoorbeeld: opstartkosten, ontwikkelkosten, machines. De investering wordt omgerekend naar een stuksprijs, dit levert component C op. Aandachtspunt hierbij is het aantal jaar dat de investering als dekking in de kostprijs meedoet.

Totale kostprijs

De totale kostprijs, K, is nu de som van de drie eerdergenoemde componenten: K = A + B + C.

Tips bij het berekenen van een kostprijs

Tip 1: een businesscase werkt niet met kostprijs

Sommige mensen denken eerst een kostprijs nodig te hebben om daarna aan een businesscase (of kosten-batenanalyse) te kunnen beginnen, maar dan kom je in een kip-en-ei-situatie terecht. In werkelijkheid rekenen we in een businesscase in principe met dezelfde componenten als hierboven genoemd: variabele kosten, vast kosten en investering. Het is dan wel gebruikelijk om alle kosten om te rekenen naar een jaarlijks bedrag in plaats van een stuksprijs.

Tip 2: niet alleen goederen hebben een kostprijs maar ook diensten

Hoewel veel diensten geen materiaalprijs hebben, betekent dat nog niet dat de kostprijs € 0,00 bedraagt. Zoals we in de kostprijsopbouw hebben gezien, bestaat de kostprijs verder nog uit bijvoorbeeld vaste kosten. Bij dienstverlening komen de lonen en salarissen, die achter die dienst schuilen, in die component terecht. Misschien is er ook nog wel een tijdsinvestering gedaan, zoals het bedenken van de dienst. Ook die component kan in de kostprijs worden verwerkt.

Tip 3: kostprijs is niet hetzelfde als verkoopprijs

De kostprijs is de interne waarde van een geproduceerd product op voorraadniveau. De verkoopprijs is de externe waarde van een geleverd product op klantniveau. In het verschil zitten componenten als: bruto winstmarge, marge van een eventuele tussenhandel, btw.

Downloads

• Template voor een businesscase
• Template voor een elevator pitch
• Brochure over de workshop "Businesscase voor non-financials"
• Brochure over de workshop "Businesscase voor gevorderden"

Zie ook

• Businesscase voor non-financials (workshop)
• Wat is het verschil tussen een KPI en een KSF? (artikel)
• Vijf factoren voor succesvol programma management (artikel)
• Meest gebruikte financiële afkortingen (artikel)
• Meest gebruikte financiële begrippen (artikel)
• Besliscriteria (wiki)
• Businesscase (wiki)
• Businesscase management (wiki)
• Jaarrekening (wiki)
• Kosten-batenanalyse (wiki)
• Kostprijs (wiki)
• Rendement (wiki)
• Bijles economie Hilversum (meester-frank.nl)
• Bijles wiskunde Hilversum (meester-frank.nl)

Aanbevolen literatuur

• Groot, T. & Helden, G.J. van (2007). Financieel management van non-profit organisaties (5e druk). Noordhoff Uitgevers. ISBN: 9789001300135.
• Heezen, A.W.W. (2014). De financiele functie: beslissingen en planning (4e druk). Noordhoff Uitgevers. ISBN: 9789001834166.
• Koetzier, W. & Brouwers, R. (2018). The Basics of Financial Management (4e druk). Noordhoff Uitgevers. ISBN: 9789001889210.
• Rappaport, A. (1998). Creating shareholder value: A guide for managers and investors (2e druk). The Free Press. ISBN: 9780684844107.